Beauty

Zecora Ura Theatre og Dan Kai Teatro
Lækjarskóla, Hafnarfirði 19.ágúst 2004

Höfundur: Eyrún Ósk Jónsdóttir
Leikstjórn: Eleanor Bernardes og Jorge Lopes Ramos.

Leikendur: Agnes Brekke, Hannah Whelan, Unai Lopez de Armentia, Eyrún Ósk Jónsdóttir, Kristján Óskarsson, Ichel Rubio Martinez, Laura Gonzáles Cortón og Gemma Rowan.

Fegurðin í hinu smáa

ÞEIM er mikið niðri fyrir, aðstandendum Beauty. Um er að ræða tvo alþjóðlega leikhópa með aðsetur í Englandi, og leikrit íslensks leiklistarnema, Eyrúnar Óskar Jónsdóttur, hennar fyrsta í fullri lengd. Reyndar er varla um eiginlegt leikrit að ræða, heldur einhvers konar ósamstæða texta og samtalsbrot sem sækja efni sitt að einhverju leyti í þjóðsögur, en jafnframt er efnið að miklu leyti helgað málum sem ber hátt í pólitískri umræðu nútímans: stríðsrekstri og umhverfisvernd, nánar tiltekið Íraksstríðinu og Kárahnjúkavirkjun. Brotakennt eðli textans endurspeglast í sýningunni allri, þar sem bæði ægir saman ólíkum sjónrænum þáttum, fjölbreyttum leikstíl og aðferðum, auk þess sem sýningin stekkur sífellt á milli hátíðlegrar einlægni, forseraðrar tilfinningatúlkunar og glottandi íróníu. Það er djarft teflt í þessari sýningu og gaman ef hægt væri að segja að það skilaði þeim ávinningi í áhrifum sem að er stefnt.
En sú er því miður ekki raunin. Hinir ólíku og ósamstæðu þræðir ná ekki að hljóma saman, né verður ómstreitan milli þeirra sérlega kraftmikil eða áhrifarík. Til þess vantar skýra hugsun, eða kannski öllu heldur vilja til að mynda samband við áhorfendur, taka þá með í leikinn. Í staðinn er eins og sýningin öll gangist upp í óræðninni, njóti þess að þurfa ekki að gera almennilega grein fyrir hvað hún vill segja. Vitaskuld er hún afdráttarlaus í fordæmingu sinni á stríði og náttúruspjöllum og einlæg í lofgjörð sinni um sakleysið og fegurðina í hinu einfalda og smáa. En sá búningur sem hún býr þessum boðskap ber hann ofurliði í tákngnótt sinni.

Í verkinu eru þó kaflar sem sýna ágætt skáldlegt ímyndunarafl höfundar, til dæmis í samtali móður og sonar á leið í stríðið. Gagnrýnni sýn á það hvað átti að segja og hvernig best væri að segja það hefði áreiðanlega leitt hæfileika Eyrúnar betur í ljós.

Hinir ungu leikarar sem flytja okkur sýninguna eru nokkuð markaðir reynsluleysi sínu, og ráða tæpast við það verkefni sem þau setja sér. Sum þeirra búa að sterkri líkamstjáningu en flóknar nútímadansrútínur þær sem þeim er gert að framkvæma eru greinilega á mörkunum að þau ráði við. Að öðru leyti er leikur fremur tilþrifalítill, jafnvel einkennilega daufur á köflum, eins og í að öðru leyti ágætlega heppnuðum lokakaflanum. Hópsöngvar voru skemmtilega hugsaðir en flutningur ekki nógu góður til að þeir næðu áhrifum sínum.

Leikstjórn er hreint ekki góð á þessari sýningu. Staðsetningar iðulega klúðurslegar, ýktum leikstíl ótæpilega beitt þegar hófstilling hefði skilað meiri áhrifum og einnig hefur leikstjórunum mistekist að laða fram tilfinningalega innlifun þar sem hennar var þörf. Það sem Beauty hefur helst við sig er tilfinningin fyrir þörf aðstandenda hennar til að skapa og koma efni sínu á framfæri. Gagnrýn skoðun á því hvernig meðölum leikhússins verður best beitt í þessu skyni mun auk listræns þroska án efa skila okkur öflugum listamönnum í fyllingu tímans. Listamönnum sem meina það sem þeir segja og vita hvernig þeir eiga að segja það svo skiljist.