Þitt eigið leikrit II – Tímaferðalag
Eftir Ævar Þór Benediktsson. Leikstjórn: Stefán Hallur Stefánsson. Leikmynd: Högni Sigurþórsson, Magnús Arnar Sigurðarson og Hermann Karl Björnsson. Búningar: Ásdís Guðný Guðmundsdóttir. Tónlist: Anna Halldórsdóttir. Lýsing: Magnús Arnar Sigurðarson. Kosningakerfi og sértækar tæknilausnir: Hermann Karl Björnsson. Hljóðmynd: Kristinn Gauti Einarsson. Myndbandshönnun: Ásta Jónína Arnardóttir. Leikgervi: Valdís Karen Smáradóttir. Leikarar: Ebba Katrín Finnsdóttir, Hilmir Jensson, Íris Tanja Í. Flygenring, Lára Jóhanna Jónsdóttir og Snorri Engilbertsson. Frumsýning í Kúlunni í Þjóðleikhúsinu 14. febrúar 2020.
Og nýr ferðalangur. Anna Hönnudóttir er kraftmikil nútímakona, alin upp af móður sinni til að takast á við hvern vanda af hugrekki og ráðkænsku. Ekki veitir af þegar henni áskotnast tímavél þar sem hún situr á sjúkrahúsi og bíður fregna af líðan fárveikrar mömmu sinnar. Upphefst mikil leit að lækningu, vítt og breitt um rúm og tíma: Og í sönnum ævintýraanda skilar leitin kannski ekki því sem lagt var upp með, en mögulega einhverju sem jafnvel er meira vert: þroska, þekkingu, skilningi og sátt. Allir lifa hamingjusamir til æviloka.
Ævar snýr skemmtilega og nútímalega upp á staðalmyndir ævintýrisins í upphafi, þar sem farið er yfir prinsessulegar dyggðir á borð við veggjaklifur, bardagalistir og kafsund. Prinsessur verða að kunna að spjara sig, eins og kemur í ljós þegar leiðangurinn hefst.
Hvað sem öllum formbrellum og tilraunum líður er það fólk og bjástur þess sem við erum komin til að sjá í leikhúsinu og þessar grunnstoðir eru sterkar í Tímaferðalagi . Bæði Anna og Hanna móðir hennar eru bitastæðir og áhugaverðir karakterar. Hæfileg blanda af staðalmyndum og andófi gegn þeim. Það sama má líka segja um Radar, persónugerving tímavélarinnar, sem lifir á mörkum mennsku og vélar.
Óneitanlega fanga samt bæði brellurnar, að ógleymdum furðum tímaferðalaga, huga og athygli í sýningunni. Ég gæti alveg trúað að þverstæðurnar í flakki um tímann vefjist fyrir fleirum en okkur hinum fullorðnu í látunum, en sennilega truflar það enga nema þá sem endilega vilja skilja allt. Ungir áhorfendur á frumsýningu virtust hafa full tök á tækjabúnaðinum sem gerir þeim kleift að hafa áhrif á atburðarásina. Sjálfur hélt ég mig til hlés og fylgdist með þegar yngri kynslóðin atti Önnu og Radar á foraðið eða reyndi að leiðbeina þeim gegnum þrautirnar sem Ævar Þór hafði lagt fyrir þau.
Framan af gekk þetta nokkuð vel. Ákvarðanirnar sneru að því hvert skyldi halda í tíma og rúmi, hvort skynsamlegt væri að berjast eða flýja, til dæmis í bráðskemmtilegu atriði í villta vestrinu. Í síðari hlutanum lenti sýningin hins vegar í nokkurri sjálfheldu, þar sem hlutverk áhorfenda fólst í því að aðstoða söguhetjurnar við að smyrja lík í hinu forna Egyptalandi á nógu sannfærandi hátt til að vekja ekki grunsemdir. Gisk um sögulegar staðreyndir er ekki dramatískt, þarna var Ævar vísindamaður og ást hans á þekkingu að grípa óheppilega fram fyrir hendurnar á leikhúsmanninum sem deilir með honum líkama. Atriðið varð langt vegna þess hve giskið gekk illa og spennan slaknaði, þrátt fyrir hetjulega tilburði leikara, og ekki tók betra við í síðasta ævintýrinu þar sem áhorfendur greiddu atkvæði um hvort rétt væri að fara til hægri eða vinstri. Algerlega merkingarlaust og óspennandi, sama hvað hækkað var mikið í hljóðkerfinu, sem var óspart nýtt og ekki alltaf skynsamlega.
Tímaferðalag bæði staðfestir kosti og afhjúpar galla þessarar útgáfu af gagnvirku leikhúsi. Meðan ákvarðanir áhorfenda eru merkingarbærar og þýðingarmiklar fyrir gangverk sögunnar eru þær skemmtilegar. Þegar þær eru byggðar á getgátum eða hendingum slaknar á spennunni. Það sem bjargar málunum hér er annars vegar hvað sagan sem undir liggur er áhugaverð og persónurnar bitastæðar, og hve vel leikhópurinn stendur sig í að túlka þær og halda boltum á lofti þrátt fyrir allt.
Þar stendur allt og fellur með þremenningunum; Önnu, Hönnu og Radar. Þau Lára Jóhanna Jónsdóttir, Ebba Katrín Finnsdóttir og Hilmir Jensson eru fyllilega verknum sínum vaxin. Lára Jóhanna drífur sýninguna áfram með krafti sínum og jákvæðri útgeislun, þetta makalausa fyrsta starfsár Ebbu Katrínar hjá Þjóðleikhúsinu heldur bara áfram að gleðja mann og vekja vonir um glæst framhald og Hilmir er hreint frábær í sínu frumlega hlutverki, hárnákvæmur þjarkur eina stundina, lúmskt fyndinn og mannlegur vinur þá næstu. Íris Tanja Í. Flygenring og Snorri Engilbertsson bregða sér í fjölbreytt hlutverk persóna sem verða á vegi tímaferðalanganna og eru oft ansi sniðug.
Leikmyndin er einföld í formi, enda fyrst og fremst vettvangur fyrir fjölbreytta staði sem framkallaðir eru með litríkum og snjöllum skjámyndum. Leikmyndin er skrifuð á þremenningana Högna Sigurþórsson, Magnús Arnar Sigurðarson og Hermann Karl Björnsson, en myndbandshönnun Ástu Jónínu Arnardóttur er þar kannski mikilvægasti þátturinn, ásamt með lýsingu Magnúsar Arnars. Búningar Ásdísar Guðnýjar Guðmundsdóttur eru sögulega réttir eins og vera ber.
Stefán Hallur Stefánsson hefur stýrt áhöfn sinni af öryggi. Ef til vill treystir hann leikhúsinu og áhorfendunum aðeins of lítið til að lifa sig inn í ævintýrið án þess að keyra stuð, hraða og hávaða í botn. Það sama má kannski segja um sjálfa grunnaðferð verksins; hún er á köflum dragbítur á sjálft innihaldið; leiðangur sem endar á að vera leit Önnu að sjálfri sér og því sem skiptir á endanum máli. Þar sem persónurnar og kjarni verksins nær að skína í gegn er hann skínandi, bæði frumlegur og rótfastur í hefðum ævintýranna sem við erum öll tilbúin að trúa á.
Tíminn vinnur á endanum
Eftir vel heppnaða tilraun í þátttökuleikhúsi með goðsöguverki Ævars Þórs Benediktssonar á síðasta leikári var einboðið að halda áfram að nýta fjárfestinguna í tæknibúnaðinum og halda áfram með bókaflokkinn. Þitt eigið leikrit II – Tímaferðalag (hér eftir Tímaferðalag til hægðarauka) er reyndar ákaflega sjálfstætt gagnvart bókinni sem ber hliðstætt nafn. Hér er komin önnur grunnsaga, nýtt verkefni fyrir tímaferðalangann að leysa.Og nýr ferðalangur. Anna Hönnudóttir er kraftmikil nútímakona, alin upp af móður sinni til að takast á við hvern vanda af hugrekki og ráðkænsku. Ekki veitir af þegar henni áskotnast tímavél þar sem hún situr á sjúkrahúsi og bíður fregna af líðan fárveikrar mömmu sinnar. Upphefst mikil leit að lækningu, vítt og breitt um rúm og tíma: Og í sönnum ævintýraanda skilar leitin kannski ekki því sem lagt var upp með, en mögulega einhverju sem jafnvel er meira vert: þroska, þekkingu, skilningi og sátt. Allir lifa hamingjusamir til æviloka.
Ævar snýr skemmtilega og nútímalega upp á staðalmyndir ævintýrisins í upphafi, þar sem farið er yfir prinsessulegar dyggðir á borð við veggjaklifur, bardagalistir og kafsund. Prinsessur verða að kunna að spjara sig, eins og kemur í ljós þegar leiðangurinn hefst.
Hvað sem öllum formbrellum og tilraunum líður er það fólk og bjástur þess sem við erum komin til að sjá í leikhúsinu og þessar grunnstoðir eru sterkar í Tímaferðalagi . Bæði Anna og Hanna móðir hennar eru bitastæðir og áhugaverðir karakterar. Hæfileg blanda af staðalmyndum og andófi gegn þeim. Það sama má líka segja um Radar, persónugerving tímavélarinnar, sem lifir á mörkum mennsku og vélar.
Óneitanlega fanga samt bæði brellurnar, að ógleymdum furðum tímaferðalaga, huga og athygli í sýningunni. Ég gæti alveg trúað að þverstæðurnar í flakki um tímann vefjist fyrir fleirum en okkur hinum fullorðnu í látunum, en sennilega truflar það enga nema þá sem endilega vilja skilja allt. Ungir áhorfendur á frumsýningu virtust hafa full tök á tækjabúnaðinum sem gerir þeim kleift að hafa áhrif á atburðarásina. Sjálfur hélt ég mig til hlés og fylgdist með þegar yngri kynslóðin atti Önnu og Radar á foraðið eða reyndi að leiðbeina þeim gegnum þrautirnar sem Ævar Þór hafði lagt fyrir þau.
Framan af gekk þetta nokkuð vel. Ákvarðanirnar sneru að því hvert skyldi halda í tíma og rúmi, hvort skynsamlegt væri að berjast eða flýja, til dæmis í bráðskemmtilegu atriði í villta vestrinu. Í síðari hlutanum lenti sýningin hins vegar í nokkurri sjálfheldu, þar sem hlutverk áhorfenda fólst í því að aðstoða söguhetjurnar við að smyrja lík í hinu forna Egyptalandi á nógu sannfærandi hátt til að vekja ekki grunsemdir. Gisk um sögulegar staðreyndir er ekki dramatískt, þarna var Ævar vísindamaður og ást hans á þekkingu að grípa óheppilega fram fyrir hendurnar á leikhúsmanninum sem deilir með honum líkama. Atriðið varð langt vegna þess hve giskið gekk illa og spennan slaknaði, þrátt fyrir hetjulega tilburði leikara, og ekki tók betra við í síðasta ævintýrinu þar sem áhorfendur greiddu atkvæði um hvort rétt væri að fara til hægri eða vinstri. Algerlega merkingarlaust og óspennandi, sama hvað hækkað var mikið í hljóðkerfinu, sem var óspart nýtt og ekki alltaf skynsamlega.
Tímaferðalag bæði staðfestir kosti og afhjúpar galla þessarar útgáfu af gagnvirku leikhúsi. Meðan ákvarðanir áhorfenda eru merkingarbærar og þýðingarmiklar fyrir gangverk sögunnar eru þær skemmtilegar. Þegar þær eru byggðar á getgátum eða hendingum slaknar á spennunni. Það sem bjargar málunum hér er annars vegar hvað sagan sem undir liggur er áhugaverð og persónurnar bitastæðar, og hve vel leikhópurinn stendur sig í að túlka þær og halda boltum á lofti þrátt fyrir allt.
Þar stendur allt og fellur með þremenningunum; Önnu, Hönnu og Radar. Þau Lára Jóhanna Jónsdóttir, Ebba Katrín Finnsdóttir og Hilmir Jensson eru fyllilega verknum sínum vaxin. Lára Jóhanna drífur sýninguna áfram með krafti sínum og jákvæðri útgeislun, þetta makalausa fyrsta starfsár Ebbu Katrínar hjá Þjóðleikhúsinu heldur bara áfram að gleðja mann og vekja vonir um glæst framhald og Hilmir er hreint frábær í sínu frumlega hlutverki, hárnákvæmur þjarkur eina stundina, lúmskt fyndinn og mannlegur vinur þá næstu. Íris Tanja Í. Flygenring og Snorri Engilbertsson bregða sér í fjölbreytt hlutverk persóna sem verða á vegi tímaferðalanganna og eru oft ansi sniðug.
Leikmyndin er einföld í formi, enda fyrst og fremst vettvangur fyrir fjölbreytta staði sem framkallaðir eru með litríkum og snjöllum skjámyndum. Leikmyndin er skrifuð á þremenningana Högna Sigurþórsson, Magnús Arnar Sigurðarson og Hermann Karl Björnsson, en myndbandshönnun Ástu Jónínu Arnardóttur er þar kannski mikilvægasti þátturinn, ásamt með lýsingu Magnúsar Arnars. Búningar Ásdísar Guðnýjar Guðmundsdóttur eru sögulega réttir eins og vera ber.
Stefán Hallur Stefánsson hefur stýrt áhöfn sinni af öryggi. Ef til vill treystir hann leikhúsinu og áhorfendunum aðeins of lítið til að lifa sig inn í ævintýrið án þess að keyra stuð, hraða og hávaða í botn. Það sama má kannski segja um sjálfa grunnaðferð verksins; hún er á köflum dragbítur á sjálft innihaldið; leiðangur sem endar á að vera leit Önnu að sjálfri sér og því sem skiptir á endanum máli. Þar sem persónurnar og kjarni verksins nær að skína í gegn er hann skínandi, bæði frumlegur og rótfastur í hefðum ævintýranna sem við erum öll tilbúin að trúa á.
posted by Varríus at 9:18 f.h.
<< Home