Ef væri ég gullfiskur

Leikfélag Ólafsfjarðar
Sunnudaginn 3. desember 2000

Höfundur: Árni Ibsen
Leikstjóri: Þröstur Guðbjartsson
Leikendur: Guðni Harðarson, Helgi Reynir Árnason, Fjóla Bláfeld Stefánsdóttir, Sigríður Ingimundardóttir, Birkir Guðnason, Hafdís Kristjánsdóttir, Kolbeinn Arnbjörnsson, Auður Ósk Rögnvaldsdóttir, Halla Jóhannesdóttir og Valgerður Stefánsdóttir.

Farsinn á tímum blygðunarleysisins

EF væri ég gullfiskur er ákaflega metnaðarfull tilraun til að skoða íslenska þjóðarsál í spéspegli farsaformsins. Að mörgu leyti ættum við að vera nokkuð gott viðfang fyrir slíka athugun. Græðgin og yfirborðsmennskan, þörfin fyrir að sýnast annað en við erum, taumleysið í leitinni að skyndisvölun hvatanna. Og öllu þessu gerir verkið ágæt skil. Hins vegar virðast vera brotalamir í því hvernig farsinn er smíðaður sem valda því að til að viðhalda spennunni í fléttunni þarf fyrirgang og læti sem tæpast er innistæða fyrir hjá persónunum. Í minningunni var frumflutningur Leikfélags Reykjavíkur á verkinu þessu marki brenndur og svo er líka með sýningu Leikfélags Ólafsfjarðar nú. Báðar ná þær að skemmta áhorfendum sínum, þó áreynslan sé oftast óþarflega sýnileg.
Í farsa þarf einhver, og helst fleiri en einn, að hafa eitthvað að fela sem er svo þýðingarmikið að ekki komist upp að blekkingarnar taka á sig æ fráleitari myndir sem á endanum eru talsvert verri en það sem þær upprunalega áttu að dylja. Einn höfuðvandinn í Gullfiskunum er að sú persóna sem geymir stærsta leyndarmálið, ættfaðirinn Pétur sem er á leið úr landi með illa fengið fé, er nánast stikkfrí í hamaganginum, meðan sonur hans, hinn seinheppni Brynjólfur, fer hamförum við að fela og leyna hlutum sem tæpast er trúverðugt að skipti hann stóru máli. Vandræðagangur Brynjólfs verður tæpast hlægilegur, þar sem hann er lítt trúverðugur.
Ef marka má leikskrá þá er leikhópur Leikfélags Ólafsfjarðar að mestu skipaður lítt reyndu fólki að þessu sinni. Þeim er því nokkur vandi á höndum að halda sýningunni og skemmtanagildinu á floti. Það tekst þó bærilega, enda leikið af miklum krafti og á þeim hraða sem hæfir verkinu, auk þess sem ýmsir leikaranna eiga dágóða spretti. Mikið mæðir á Helga Reyni Árnasyni í hlutverki Brynjólfs, hins taugaveiklaða og kúgaða kennara sem hættir sér út í fyrstu framhjáhaldstilraun sína með fyrirsjáanlegum farsaafleiðingum. Helgi gerir persónuna á köflum nánast viti sínu fjær og er iðulega kostulegur þegar mest gengur á. Hann nær þó ekki að yfirvinna fyrrgreinda brotalöm í persónunni, enda varla hægt að ætlast til þess. Fjóla Bláfeld Stefánsdóttir var innlifuð og óhamin sem kynlífsfíkillinn og tálkvendið Alda, Halla Jóhannesdóttir var hæfileg blanda af gribbu og klisjulegum nýaldarkuklara og Valgerður Stefánsdóttir var algerlega sannfærandi sem einfeldningurinn Halldóra, full af innistæðulausu sjálfsöryggi.
Þröstur Guðbjarsson hefur að mestu leyti náð að halda dampi í sýningunni. Stundum verður samt hamagagangurinn til þess að athygli áhorfenda beinist annað en þangað sem hún á erindi. Of oft er of margt að gerast í einu, svo mikilvæg augnablik fara forgörðum.
Ef væri ég gullfiskur er kraftmikil sýning og skemmtigildið er til staðar. Það verður gaman að fylgjast með hvernig Leikfélagi Ólafsfjarðar spilast úr þeim kröftum sem óslípaðir stíga á svið núna. Næsta ár fagnar félagið fjörutíu ára afmæli en við slík tækifæri er gjarnan ráðist í stórvirki. Það verður spennandi að sjá.